Keramische pannen

Waarschijnlijk heb je wel gehoord van PFAS, PFOA, PFOS en PTFE in combinatie met anti-aanbakpannen. Maar wat zijn dat voor stoffen en waarom is er zoveel commotie over? En waarom zijn keramische pannen het verantwoorde alternatief?

Inmiddels alweer 4 jaar geleden (2018) schreef ik een informatief artikel over Koekenpannen en alles wat je daarover wilt weten. In de tussentijd zijn er een hoop ontwikkelingen gaande. Hoogste tijd dus voor een update. Ik dook in de materie, zocht het uit en zette alles voor je op een rij. Lees je mee?

PFAS, PFOA, PFOS en PTFE, wat zijn dat?

PTFE is een PFAS

De klassieke Teflon anti-aanbaklaag is gemaakt van PTFE. PTFE is een chemische verbinding die behoort tot de zogenaamde PFAS-verbindingen. PFAS is een afkorting voor poly- en perfluoralkylstoffen en heeft als eigenschap een harde verbinding te zijn die water-, vet- en vuil afstoot. Mooie eigenschappen waar we massaal gebruik van maken.

Inmiddels is helaas duidelijk geworden dat PFAS biologisch èn chemisch vrijwel niet afbreekbaar is. Eenmaal gevormde PFAS blijft dus altijd bestaan. Ook is aangetoond dat (een deel van) deze stoffen giftig zijn. Combineer het jarenlange gebruik met het niet afbreekbaar zijn en je begrijpt dat er inmiddels een enorme opeenstapeling van PFAS in het milieu en onze leefomgeving heeft plaatsgevonden.

PFOA, PFOS en GenX zijn hulpstoffen

Bij de productie van Teflon/PTFE anti-aanbakpannen worden PFOA en PFOS als hulpstoffen gebruikt. Deze hulpstoffen komen zelf niet in de pan terecht maar belasten wel het milieu en onze leefomgeving. PFOA en PFOS zijn namelijk net als PTFE PFAS-vebindingen. Sinds 2020 is het in Europa verboden PFOA te gebruiken bij de productie van pannen. Het gebruik van PFOS is al langer verboden. Ter vervanging van PFOA wordt tegenwoordig GenX gebruikt. GenX is helaas net als PFOS en PFOA vrijwel onafbreekbaar en giftig. Een discutabel alternatief dus…

Pannen met een intacte PTFE (Teflon) anti-aanbaklaag zijn op zich veilig in het gebruik. Raakt de anti-aanbaklaag echter beschadigd dan kunnen deeltjes van de laag loslaten en in je eten terecht komen. Teveel PFAS in je lichaam kan op termijn tot ernstige gezondheidsproblemen leiden. Goed om te weten: een anti-aanbaklaag kan beschadigd raken door oververhitting of het gebruik van scherp of krassend keukengerei. Laat een lege pan dus nooit lang op een hete pit staan en gebruik altijd houten of plastic keukengerei.

Laatste jaren zijn er veel (verbeterde) anti-aanbakpannen met een titanium laag op die markt. Ten opzichte van PTFE (Teflon) is deze laag harder en kan het hogere temperaturen verdragen. Maar…een titanium laag is niets anders dan PTFE (Teflon) versterkt met titanium deeltjes. Klinkt heel aantrekkelijk maar is daarmee nog niet PFAS vrij.

PTFE (Teflon) anti-aanbaklagen zijn ideaal maar hebben dus ook een grote keerzijde. Gelukkig zijn er volop alternatieven. Denk aan RVS, plaatstalen, gietijzeren en keramische pannen. Over de eerste drie lees je meer in mijn artikel Koekenpannen en alles wat je daarover wilt weten. Over keramische pannen vertel ik onderstaand meer.

Keramische pannen, het verantwoorde alternatief

In de inleiding vertelde ik dat keramische pannen het verantwoorde alternatief zijn. Waarom? Heel simpel: ze zijn volledig vrij van PFAS. Goed voor het milieu en goed voor onze gezondheid. Maar ze hebben nog twee grote voordelen. Een keramische anti-aanbaklaag is niet alleen krasbestendiger dan een Teflon laag, het is ook veel beter bestand tegen hoge temperaturen.

Ondanks dat ik echt zuinig ben op mijn pannen verving ik mijn koekenpannen met een Teflon laag steevast om de paar jaar. Ongemerkt ontstaan er toch krasjes en lelijke plekken in de laag. Nog los van eventuele gezondheidsrisico’s gaan de bakeigenschappen erdoor achteruit. Keramische pannen zijn door de hardere laag dus ook veel duurzamer. Je moet echt flink te keer gaan wil je de baklaag beschadigen.

Hoe gebruik je een keramische pan

Keramische pannen gebruik je op dezelfde wijze als klassieke anti-aanbakpannen. Door de super gladde baklaag heb je weinig tot geen boter of olie nodig. Je gerecht glijdt soepel en met gemak door de pan. Ook al is de pan bestand tegen hogere temperaturen, laat ‘m altijd rustig opwarmen. Pannen kunnen de enorme boost aan warmte van een volle pit niet verwerken en willen dan nog weleens kromtrekken.

The Original GreenPan

Toen de problematiek van PFAS volledig tot me doordrong was het voor mij helder. Al mijn anti-aanbakpannen heb ik de deur uitgedaan. Gevalletje jammer maar helaas en ik vond al snel mijn draai met mijn andere pannen. Tot ik een tijdje terug twee Mayflower Pro keramische koekenpannen van The Original GreenPan kreeg. Sinds ik die pannen heb ben ik weer als een blok gevallen voor anti-aanbakpannen. Maar nu dus PFAS vrij!

GreenPan draagt niet voor niets The Original in haar naam. In 2007 ontwikkelde zij als eerste een PFAS vrije keramische anti-aanbaklaag. De keramische coating van GreenPan is gemaakt van natuurlijke materialen zoals diamant en een afgeleide van zand. Dat is wel even wat anders dan de chemische PFAS verbindingen in klassieke anti-aanbaklagen. Daarnaast zet GreenPan steeds opnieuw stappen om het productieproces te verduurzamen. Energietoevoer via zonnepanelen, FSC-verpakkingen en terugdringen van CO2 uitstoot. Zo bevatten alle pannen minimaal 25% gerecycled aluminium.

Uitgebreide collectie

Met een uitgebreide en uitgekiende collectie hebben ze voor elk gerecht de juiste pannen. Denk aan koekenpannen, hapjespannen, kookpannen, vispannen, grillpannen of bijvoorbeeld wokpannen. En ook nog eens in verschillende uitvoeringen. Ga je voor een kleurrijke, een tijdloze of toch liever een professionele uitstraling? Neem vooral eens een kijkje in de webshop voor alle mogelijkheden.

Nog even terug naar mijn Mayflower Pro pannen. De coating heeft een licht relief dat echt fantastisch bakt. Het doet een beetje denken aan het niet volledig gladde oppervlak van gietijzeren pannen maar dan dus met volledige anti-aanbak eigenschappen. De essenhouten handgrepen liggen heerlijk in de hand, blijven koel en geven de pannen een prachtige look. Ik zet ze met trots rechtstreeks van de kookplaat op tafel. Ik heb nu een 20 en 28 cm koekenpan in de kast staan en doe er echt alles mee. Hamburgers bakken, tosti’s maken, boekweitmeel roosteren voor poffertjes, shakshuka maken, een roereitje maken, verzin het en de pannen zijn er geschikt voor.

Binnenkort wil ik mijn Mayflower set compleet maken met de 24 cm koekenpan, een saus-steelpannetje en misschien wel de wokpan. Om nog maar niet te spreken over een mooie hapjespan die in de oven kan, of een mooie grillpan, of… Je begrijpt, mijn verlanglijstje is in korte tijd aardig gevuld geraakt. Komende tijd zal ik mijn pannencollectie ongetwijfeld verder breiden.

Tip: Sinds kort heeft GreenPan keukenapparatuur in het assortiment. Ik mocht de omnicooker uitproberen en ben razend enthousiast. Ik maakte er onder andere tomatensoep met een smokey bacon twist en stoofvlees met sherry en knolselderij mee. In mijn blogpost over deze keramische omnicooker vertel ik je meer over dit handige keukenapparaat.

Deze blogpost bevat gekregen pannen.
Lees voor meer informatie mijn disclaimer.